Cái ngày mà tôi gặp em lần đầu, tôi không thể nhớ chính xác là khi nào, nhưng tôi vẫn nhớ lần đầu của tôi và em. Chua, chay, mặn, ngọt đủ cả. Lần đầu ấy tính đến nay cũng được tầm 15 năm có lẻ....
Xin đừng làm khổ em thêm nữa, xin đừng cưỡng bức em bằng những thứ mà các người cho là sáng tạo, là độc đáo, là tinh tế, là sành sỏi thêm nữa. Vẻ bề ngoài mà các người cố gắng tạo ra không thể làm em lộng lẫy hơn bởi bản chất của em là chính em, các người không có quyền hay đúng hơn là không đủ trình độ để thay đổi em như vậy. Hỡi những con người kia, hãy thôi cưỡng bức Phở.
Ngày tôi thơ bé, ăn một bát phở là cả một nỗ lực ghê gớm lắm. Gia đình tôi hồi đấy cũng không lấy gì làm khấm khá. Hàng sáng tôi thường lấp đầy bụng mình bằng một chiếc bánh mì hay một nắm xôi con con. Hôm nào mà tôi nhịn ăn tức là hai hôm sau tôi ăn Phở. Tôi chẳng nhỡ rõ thời điểm mà tôi ăn bát phở đầu tiên nữa, và cũng chẳng thể nào nhớ nổi hình thù của bát phở đó như thế nào. Nhưng đâu đó trong tôi vẫn còn lưu được hương vị ấy, Phở của mười lăm năm về trước. Nói như vậy không có nghĩa rằng 15 năm trước là lúc Phở ngon nhất. Phàm mỗi khi thưởng thức một thứ gì đó, ai nấy đều có cảm nhận riêng, mỗi thời đại lại mỗi khác nên khó có thể nói rằng Phở thời nào là ngon nhất. Nhưng thôi, nếu đã có một cái gì đó đáng để đặt làm chuẩn mực thì ta cũng chẳng nên bỏ phí vậy. Một món ăn đã được nâng lên mức độ thần thánh như Phở mà không có thước đo thì phí quá, phí quá!
Vậy làm sao để xây dựng được thước đo cho Phở đây? Vớ vẩn, huyền hoặc, không tưởng. Đã bảo rồi, mỗi người ăn sẽ có cảm giác khác nhau, gò bó làm gì cho mệt. Ừ, ngẫm ra cũng đúng. Nhưng nếu không có cái gì để phân biệt thì Phở, Bún với Bánh đa có khác gì nhau? Có khác gì cám lợn? Đến cám lợn còn phân rõ nhãn mác nữa là món ăn Quốc hồn Quốc túy! Thôi thì chả dám được bát Phở như các cụ Thạch Lam, Nguyễn Tuân, Vũ Bằng hay Băng Sơn. Chỉ mong ăn được một bát phở, chính xác là Phở chứ không phải cái gì na ná như Phở!
Cái thuở đất nước mình còn nghèo khó thì ăn Phở là vi phạm chính sách lương thực, là sa hoa, là lãng phí. Nhưng cũng có thời thì Phở là "thứ quà ăn suốt ngày của tất cả các hạng người, nhất là công chức và thợ thuyền. Người ta ăn phở sáng, ăn phở trưa và ăn phở tối...." (Thạch Lam) Nhưng chao ôi, ăn chui ăn lủi hay phổ thông, bình dị thì vẫn là ăn bát Phở. Bây giờ thừa thãi, dư dả nên đâm ra sinh tiêu cực, nhiều lúc ăn bát phở mà không gắp nổi đũa thứ hai. Nói không thì lại bảo tôi điêu ngoa, thôi để tôi hạch tội ra đây rồi đường ai nấy phán.
Đã có thời cái tư tưởng kinh doanh làm ô uế đi cả một môn nghệ thuật - Ca trù. Kinh doanh là tốt, rất tốt, phải kinh doanh thì xã hội mới phát triển, thì đất nước mới sánh vai với các cường quốc năm châu được. Ca trù là một môn nghệ thuật bác học. Phở là một món ăn bình dân. Nhưng dường như cả hai đều đã phải chịu chung một số kiếp, khốn nạn thay ! Ờ thì ngày xưa phố Khâm Thiên nổi danh là thế, nhưng rồi kết cục thế nào? Và ngày nay, Phở cũng vang danh thế giới, nhưng rồi kết cục sẽ ra sao? Vì hiểu nhầm mà Ca trù bị gián đoạn nửa thế kỷ rồi đấy. Thế còn em phở? Nếu cứ tiếp tục đầu độc bàn dân thiên hạ thế này thì sớm muộn gì cũng tự gián đoạn mà thôi.
Bây giờ tôi túm cổ từng thằng một đã. Thằng đầu tiên là thằng phở 24. Tôi tự hỏi là làm quái gì mà nhiều loại gia vị đến thế nhỉ? Ngay đến những thang "Thập toàn đại bổ" thì con số cũng chỉ là ước chừng. Ngồi đếm từng li từng tí thế thì có hai khả năng: anh là người cẩn trọng, tỉ mỉ, rất chuẩn mực hoặc anh là thằng ki bo, đếm nút dây thừng. Rồi sau này lại nghe thêm nhiều chuyện khác, nào là 24 ngàn một bát nên gọi là phở hai tư. Nào là quán đầu tiên mở ở nhà số hăm bốn nên gọi là phở hăm bốn. Không hiểu đây là toan tính của "gã bán phở" hay là ngẫu nhiên. Nhưng dù thế nào đi chăng nữa, nó cũng đã vô hình khoác lên em tôi một vỏ bọc của thời đại công nghiệp. Quá hào hoa, quá lộng lẫy và quá chớp nhoáng - hay như các bạn bây giờ vẫn nói là "tàu nhanh"
Nói đi thì cũng phải nói lại, bè lũ các ông Hăm bốn, Vuông, Tròn, Bầu Dục đã tâng bốc, bợ đỡ em Phở lên tầm thế giới. Nhưng nói thật với các ông, cái hệ quả mà các ông tạo ra, cái hệ quả thể hiện rõ bản chất toàn cầu hóa đấy không phải là Phở các ông ạ. Các ông có biết Phi Thanh Vân chứ? Cái gì mà ười ẹp dao kéo ấy ấy! Các ông biến phở ra nông nỗi ấy mà coi được à? Hả? Vậy thì các ông thu được những gì từ việc đem Phở ra thế giới ngoài việc ăn phần trăm hàng tháng do nhượng quyền thương hiệu? Có lần tôi ra nước ngoài, vì nhớ Hà Nội mà không kiềm được lòng mình, bèn bước vào một quán phở 24, chỉ mong ăn được một miếng để thỏa nỗi nhớ nhà. Thế quái nào đang ăn mà muốn về nước quá, muốn da diết, muốn mãnh liệt luôn các bạn ạ. Cái hương vị ấy, đúng cái mùi bánh đa chan nước sôi, giá mà thêm tí cà chua với mỡ lợn vào thì không lẫn đi đâu được. Ôi thật là muốn về nước lắm lắm.
Ừ thì thời gian sẽ làm mọi thứ thay đổi. Con người cũng có thể tốt lên cơ mà. Sao mà Phở càng ngày càng chán thế. Hay chăng những tính toán thiệt hơn, những thăng trầm của vi en in đếch cũng khiến cho bát phở bị ảnh hưởng theo? Kể tên các ông ra, cũng chẳng phải là để liệt tội bởi tôi làm gì có được cái quyền liệt tội các ông. Âu cũng là van nài các ông mà thôi. Phàm khi đã làm cái gì tâm huyết thì người ta sẽ không dễ dãi với nó. Khi đã tự buộc mình phải khắt khe với nó, ắt sẽ được mọi người coi trọng. Ông Phạm Bằng bán bánh trôi được không phải là vì cái danh nghệ sĩ của ông ấy. Cụ Nguyễn Bảo Nguyên theo đuổi nghiệp truyền thần mấy chục năm trời là vì sao? Chắc các ông, những kẻ nhanh tay nhanh mắt vớ bở được thương hiệu Phở sẽ chẳng thể tìm ra đâu. Các ông sẽ nói rằng mình cũng đả bỏ ra công sức, cũng đã mất ăn mất ngủ. Nhưng có lẽ, là mất ăn mất ngủ vì tiền chứ không phải vì Phở. Nhưng cũng không thể trách tội các ông được, âu cũng là tại bản thân Phở mà thôi. Hồng nhan thì bạc mệnh mà . . .
Ấy là tại hôm nay, nghe tin về Phở bò kobe, khác nào đem khoác trang sức pha lê, ví da hàng hiệu lên một cô gái thôn quê vận váy nâu sòng. Giận cá chém thớt, mượn tạm các ông để tỏ rõ tấm lòng vậy. Khi khác xin được bàn tiếp về trăm nhà làm Phở trên cái đất Hà Thành này.
..
....
......
Mấy dòng cuồng ngôn phía trên là do cảm xúc lẫn lộn mà ra. Bà con nào có đọc được xin chớ phạt vạ em. Em sẽ sớm có bài phân tích thiệt hơn tỉ mỉ cho các bác trong nay mai, mong các bác không chê mà thôi.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét